TiRy

to on bedzie też pytał z tych prezentacji?? Ja myślałam, że z tego tylko z tego materiału co realizowaliśmy zanim zaczęły się prezentacje..??

Temat: Ikona i sztuka wczesmochrześcijańska

.    Pojęcie ikony

Określenie ikona pochodzi od greckiego εἰϰών = obraz, odbicie, wyobrażenie, porównanie. Przez ikonę rozumie się obraz malowany specjalną techniką zazwyczaj na drzewie lub na ścianie. W terminologii chrześcijańskiego Wschodu ikon jednak nie maluje się, lecz się pisze. W szerszym znaczeniu ikoną nazywa się również obrazy haftowane lub wykonane w metalu, marmurze, czy steatycie.
Starożytny Wschód chrześcijański określał terminem „ikona” wszelkie wyobrażenia Chrystusa, Bogarodzicy, świętych, aniołów, a także wydarzenia z historii biblijnej.
W zachodnim kręgu kulturowo-religijnym samo słowo „ikona” było używane rzadko, co nie znaczy, chociaż treść tego pojęcia była znana. Na Zachodzie mówi się raczej o świętych obrazach (sacrae imagines) oraz o ich kulcie. Dotyczyło to głównie tych obrazów, które były szczególnie czczone i znane pod mianem obrazów cudownych lub słynących łaskami. Obrazy te nie zawsze odpowiadają wszystkim wymogom wschodniego kanonu ikonograficznego, ale spełniały i spełniają rolę podobną do funkcji ikon na Wschodzie. Wchodzą w życie religijne wiernych, a nawet w publiczny kult Kościoła. Ta funkcja zachodnich świętych obrazów zbliża je bardzo do pojęcia ikony.

2.    Symbolika ikony

2.1. Ikona jako okno na świat nadprzyrodzony

Ikona jest oknem, okiem, którym chrześcijanin widzi oczyma wiary świat nadprzyrodzony. Jest ona instrumentem, który umożliwia kontakt ze światem nadprzyrodzonym. Kontemplowana z wiarą otwiera człowiekowi wierzącemu dostęp do rzeczywistości niedostępnej w kategoriach naturalnych.
Świat nadprzyrodzony jest jednak uchwytny w zupełnie innych kategoriach niż świat naturalny, ziemski, widzialny. Te inne kategorie wypracowała ikonografia przy pomocy odpowiednich środków malarskich, jak: symbolika kolorów, światła, aureole świętych, oryginalne detale anatomiczne, na przykład nieproporcjonalnie długie palce, wydłużone twarze itp. Te szczegóły mają pokazać, że ikona przedstawia zupełnie inny świat niż ten materialny, w którym żyje człowiek. Jest to świat należący do sfery Boga, nadprzyrodzony, transcendentny. W tym świecie przebywa Bóg i Jego święci. Ikona pragnie więc pokazać świętych, którzy już w tym świecie żyją. Są to postacie inne, przemienione i otoczone nieprzemijającą chwałą.
Ikona nie jest fotografią, wiernym odbiciem, portretem, lecz symbolem. Symboliczny charakter ikony umożliwia jej dwuwymiarowa forma. Na skutek dwuwymiarowości artysta uzyskuje na ikonie przestrzeń, która niczego nie zamyka, lecz stwarza wrażenie istnienia czegoś, co się jeszcze za tą widzialną przestrzenią kryje, a czego należy się domyślać. Tym właśnie różni się ikona od rzeźby. Rzeźba jest bowiem z natury trójwymiarowa, a więc skończona, konkretna i zamknięta. Rzeźba nie pozwala niczego domyślać się, gdyż pokazuje ona wszystko, co artysta zamierzał przedstawić. Dlatego w rzeźbie trudniej niż w ikonie dopatrywać się jakiejś symboliki.




2.2.    Przestrzeń i czas w ikonie

Charakterystyczną cechą ikony jest obecność na niej elementów architektury. Postacie i wydarzenia biblijne oraz historyczne umieszczone są często na tle architektury. Architektura stanowi tło ikony, na którym wyeksponowane są postacie i wydarzenia. Obecność architektury ukazuje, że przedstawione na ikonie wydarzenia wykraczają poza historię i geografię, są wciąż aktualne i obecne wśród nas.
Ikonę cechuje swoista interpretacja czasu. Łączy często w jedną całość najrozmaitsze wydarzenia odległe w czasie. Czas w ikonie ma bowiem sens symboliczny, nie mieści się w kategoriach filozoficznych. Artysta, malarz ikony widzi wydarzenia sakralne, biblijne, czy historyczne jako jedną całość i tak je stara się przedstawić. Połączenie w jedną całość wydarzeń odległych czasowo łączy się z pojęciem przestrzeni ikony jako bezgranicznie idealnej rozciągłości.
Zasadniczą funkcją ikony jest służba wierze. Ikona ma prowadzić do Boga i przybliżyć treści zawarte w Piśmie św. oraz w tradycji Kościoła. Jest ona zapisaną księgą prawd objawionych. Prawda wyrażona w ikonie nadaje jej znamię piękna. Ikona jest nie tyle piękna jako dzieło sztuki, ile raczej ze względu na zawartą w niej prawdę.
W odniesieniu do komunikowania treści zarówno słowo, jak i obraz spełniają identyczną funkcję pośredniczenia, przybierając charakter znaku lub symbolu. Na poziomie teologii słowo i obraz są formami przekazu komunikowaniu prawdy (objawienia) lub życia (łaski). W tym sensie słowo Pisma Świętego oraz ikona posiadają tę samą funkcję. Są jednakowo elementami znajdującymi się pomiędzy autorem słowa i ikonopisem a adresatem ich dokonań.

Sztuka wczesnochrześcijańska, sztuka starochrześcijańska – sztuka pierwszych chrześcijan, wyrażająca ich przynależność religijną, powstająca w basenie Morza Śródziemnego. Przyjmowany zasięg czasowy jest różny. W najszerszym rozumieniu sztuka wczesnochrześcijańska obejmuje okres od II do VII wieku; w węższym, stosowanym m.in. przez André Grabara, obejmuje lata ok. 220-395 (czyli okres od pojawienia się pierwszych znanych przykładów sztuki chrześcijańskiej do podziału cesarstwa rzymskiego na część wschodnią i zachodnią).
Do zachowanych dziś zabytków sztuki wczesnochrześcijańskiej należy malarstwo katakumbowe, architektura, rzeźba (głównie sarkofagi, pojedyncze figurki, rzeźba w kości słoniowej), wyroby rzemiosła. Do najstarszych zaliczane są przykłady malarstwa, odnalezione w katakumbach, przede wszystkim rzymskich.
Czas rozwoju sztuki wczesnochrześcijańskiej dzielony jest na dwa okresy: przed wydaniem edyktu mediolańskiego (313) i po. Przed 313 rokiem rozwój sztuki był utrudniony i dokonywał się w ukryciu, gdyż wówczas religia chrześcijańska była nielegalna. Sztuka wczesnochrześcijańska powstała i rozwijała się na terenie wielokulturowego Imperium Rzymskiego, co wywarło na niej znaczące piętno. . Na sztukę wczesnochrześcijańską nałożyły się istniejące na danym obszarze osiągnięcia artystyczne. Twórcami byli często ci sami artyści, którzy tworzyli na zamówienie osób nie związanych z chrześcijaństwem albo wyrośli na gruncie istniejącej kultury. Dwa światy, na które coraz mocniej dzieliło się imperium cesarstwa rzymskiego, nie tylko istniały równolegle ale i wzajemnie się przenikały. Oprócz dzieł powstających w Rzymie, Mediolanie, Rawennie i Tarragonie oraz w Konstantynopolu, Antiochii Syryjskiej i Aleksandrii istniały ośrodki w Egipcie i Nubii (np. Faras). Na obraz rodzącej się sztuki wczesnochrześcijańskiej składają się osiągnięcia działających tam artystów.

Ostatnio edytowany przez mila2215 (2010-12-28 17:23:43)

OMG przerażacie mnie pomału z tą nauką:D

Katedra Notre Dame w Paryżu

Notre-Dame de Paris – gotycka katedra w Paryżu. Jedna z najbardziej znanych katedr na świecie, między innymi dzięki powieści Dzwonnik z Notre Dame francuskiego pisarza Viktora Hugo.
Jej nazwa tłumaczy się jako Nasza Pani i odnosi się do Matki Boskiej. Wzniesiono ją na wyspie na Sekwanie, zwanej Île de la Cité, na śladach po dwóch kościołach powstałych jeszcze w IX wieku. Budowa jej trwała prawie 170 lat (1163-1330).
Katedra została zbudowana z kamienia, razem z wieżyczkami ma wysokość 70 metrów. Jej długość to 130 metrów, szerokość 48 metrów, a wysokość sklepienia w głównej nawie przekracza 35 metrów.

Jest to kościół pięcionawowy z krótką nawą krzyżową, dość długim prezbiterium i podwójnym obejściem na półkolu. Pierwotnie miało ono tylko trzy małe kapliczki. W drugiej połowie XIII wieku usunięto kapliczki i wybudowano pięć dużych kaplic.
Całą szerokość fasady zajmują trzy portale, z czego środkowy jest najszerszy. Wyrzeźbiono na nim scenę Sądu Ostatecznego. Zamiast kolumienek (jak to było w stylu romańskim) na cokołach lub wspornikach ustawiono figury zwieńczone baldachimami.
Dokładne przyjrzenie się fasadzie środkowego portalu od razu odkrywa jej asymetryczność: lewy portal, poświęcony Matce Boskiej, pochodzi z ok. 1210 roku i przedstawia w reliefach sceny z jej życia, m.in.: genealogię Maryi, Zwiastowanie, Boże Narodzenie, Zaśnięcie i Zmartwychwstanie.
Filar dzielący odrzwia ozdobiony jest figurą NMP z Dzieciątkiem, w górnych częściach widać m.in. Koronację Maryi. Łuk portalu wpisany jest w trójkątne obramowanie. Prawy portal - portal św. Anny - powstał ok. roku 1220.
W najwyższej części łuku znajduje się płaskorzeźba Matki Boskiej Tronującej z Dzieciątkiem, obok niej inicjator budowy katedry – biskup Maurice de Sully i król Ludwik VII w otoczeniu aniołów. Środkowy, największy portal Sądu Ostatecznego, pochodzi z ok. 1220-1230, ale większość fragmentów rzeźb to XIX-wieczna rekonstrukcja.
Nad trzema bogato zdobionymi portalami stoi rząd 28 królów z pokolenia Judy i Izraela. Te rzeźby były poważnie zagrożone w trakcie rewolucji. Zbuntowani rewolucjoniści myśląc, że przedstawiają one francuskich królów zaczęli je niszczyć i zrzucać z tego bezcennego transeptu z XIII w.
Nad środkowym portalem umieszczono rozetę rozświetlającą wnętrze świątyni. W całej budowli umieszczono dużą ilość witraży, które wprowadzają grę światła w wielkiej i zazwyczaj, jak to bywa w gotyckich katedrach, mrocznej budowli.
Głównym elementem przyciągającym rzesze turystów są oczywiście gargulce  i maszkarony. Maszkaron (z włoskiego) jest to dekoracja w formie stylizowanej głowy ludzkiej lub na pół zwierzęcej, o zdeformowanych groteskowo rysach i na ogół fantastycznej fryzurze.
Organy w katedrze pochodzą z XVIII wieku, odnowione w XIX, posiadają ponad 7 tys piszczałek i 5 klawiatur.
Katedra Notre Dame posiada piętnaście dzwonów: największe - Maria i Jakubina - wisiały w wieży południowej, 6 mniejszych w drugiej wieży, a 7 najmniejszych (w tym 1 drewniany) w dzwonnicy środkowej.

Sąd Ostateczny w Kaplicy Sykstynskiej Michała Anioła

Kto? kiedy? gdzie? z czyjej inicjatywy?

Michał Anioł (Michelangelo Buonarroti) malarz, architekt, przede wszystkim rzezbiarz.
Sąd Ostateczny Michała Anioła powstał w latach 1536 do 1541, został stworzony techniką fresku(technika fresku, czyli jedna z form malarstwa ściennego, polegającą na pokrywaniu wilgotnego tynku farbami zmieszanymi z wodą), na zachodniej ścianie Kaplicy Sykstyńskiej w Watykanie, na zlecenie papieża Pawła III.

Dlaczego to takie ważne:

- Jest to bezpośrednie nawiązanie do Apokalipsy świętego Jana i jedna z pierwszych prób przedstawienia opisanego tam ostatecznego rozliczenia grzechów ludzkości
- nawiazanie do mitologi poprzez postac Charona
- widać dokładne studium ludzkiej postaci i wspaniały warsztat artysty
- na Soborze Trydenckim intymne czesci nagich cial zostana ukryte pod oslona wstydu

"Malarstwo wczesnochrześcijańskie na podstawie Katakumb"

   Katakumby to podziemne cmentarze, służące wspólnocie chrześcijańskiej w Rzymie w pierwszych wiekach ich istnienia. Noszą one często imiona osób, które przyczyniły się do ich powstania, na ogół właściciela terenu, na którym taki cmentarz zakładano -  skąd zachowane do dziś nazwy: Katakumby Monitylli, Pryscylii lub Maksyma. Z czasem wszelkie cmentarze stały się własnością Kościoła i były przezeń zarządzane, chociaż zdarzają się też chrześcijańskie prywatne grobowce. Wbrew obiegowym opiniom, drążenie podziemnych cmentarzy nie wynikało z konieczności ukrywania się przed prześladowcami. Po prostu wielopoziomowe katakumby pozwalały rozwiązać problem grzebania zmarłych.
   Katakumby zdobione są licznymi freskami. Ich tematyka jest niezwykle bogata, poczynając od sceny z życia wspólnoty chrześcijańskiej (jak np. bankiet pogrzebowy), przedstawień zwierząt, kwiatów i owoców, elementów architektonicznych, poprzez liczne postaci orantów i orantek, a kończąc na scenach biblijnych, zarówno ze Starego, jak i z Nowego Testamentu, wizerunkach świętych, apostołów, Matki Bożej i Jezusa. Pojawiły się nawet motywy mitologiczne, oczywiście zainteresowane w sensie chrześcijańskim, jak np. historia Alcesty, kobiety, która poświęciła swoje życie dla męża, w zamian za niego udając się do Hadesu, a następnie powróciła na ziemie. Zapewne widziano w tym micie symbol miłości małżeńskiej, ale też zapowiedź zmartwychwstania.
   Dwupoziomowe obecnie katakumby Pryscylli chrześcijanie zaczęli wykorzystywać na początku IIIw. Na pierwszym piętrze znajduję się m.in. pomieszczenie nazwane cubiculum [łac.-słowo to ma dwa znaczenia. Określa sypialnie w rzymskim domu albo grób w wczesnochrześcijańskich katakumbach]. Velato, ozdobione malowidłami z 2 połowy IIIw. Nazwa pochodzi od wizerunku umieszczonego na ścianie w głębi, na którym ornatki [ornat, ornatka - łac. modlący się- w sztuce przedstawienie mężczyzny lub kobiety stojących ze wzniesionymi rękami, w pozie modlitewnej.] z głową przysłoniętą welonem(stąd velatio). Wizerunkowi towarzyszą sceny z życia zmarłej: scena zaślubin oraz wizerunek matki z dzieckiem. Na sąsiedniej ścianie znajduje sie fresk przedstawiający ofiarę Abrahama, na kolejnej- trzej młodzieńcy w piecu ognistym. Oba te malowidła symbolizują całkowite zawierzenie Bogu. Na sklepieniu widzimy cykl starotestamentalnych scen z życia Jonasza, a pośrodku prezentowany tutaj fresk z przedstawieniem Dobrego Pasterza. Wizerunki Dobrego Pasterza są w katakumbach niezwykle częste. Niewątpliwie odnoszą się one do słów Chrystusa z Ewangelii św. Jana:" Ja jestem dobrym pasterzem. Dobry pasterz daje życie swoje za owce". Zatem wyobrażenie Dobrego Pasterza miało przypominać pierwszym chrześcijanom o ofierze Chrystusa, która założyła za nich na krzyżu i która otworzyła wierzącym drogę do życia wiecznego. Miało też symbolizować Boga, który opiekuje się swoim ludem- za życia i po śmierci. Chrystus z owieczką na ramionach stanowi odwołanie do przypowieści o zaginionej owcy, której pasterz poszukuje, nie zważając na żadne trudy, i wreszcie ocala od zguby.


Więc tak, pytanie padło dlaczego katakumby sa po tylu latach w takim dobrym stanie? Więc są w takim stanie, ponieważ dawniej zapomniano o nich, zakopano wejścia do katakumb, zostały odkryte przypadkiem i od razu zostały ochronione przed zdewastowaniem.

Więcej nie pamietam:D

TEMAT: OKRES NORYMBERSKI W TWÓRCZOŚCI WITA STWOSZA(PO 1496)

Lata życia: 1447 lub '48- 1533
Urodził się w Horb, zmarł w Norymberdze. Malarz, rzeźbiarz i grafik. Wybitny przedstawiciel późnego gotyku.
W latach 1477-1496 przebywał w Krakowie. Tu powstały jego najlepsze dzieła i do nich należą:
-Ołtarz główny (Zaśnięcia NMP) w kościele Mariackim w Krakowie
-Nagrobek króla Kazimierza IV Jagiellończyka (zm. 1492) w kaplicy Świętokrzyskiej katedry wawelskiej
-Krucyfiks w nawie południowej Kościoła Mariackiego w Krakowie
-Chrystus w Ogrodzie Oliwnym – piaskowcowa płaskorzeźba w Muzeum Narodowym w Krakowie
-Tumba Piotra z Bnina (zm. w 1494) w katedrze we Włocławku
-Płyta nagrobna prymasa Zbigniewa Oleśnickiego (zm. w 1493) w katedrze gnieźnieńskiej
-Modlitwa w Ogrójcu z kościoła pw. Wszystkich Świętych w Ptaszkowej

W 1496r. wyjechał do Norymbergi. Ponoć to jego żona nalegała na powrót do Norymbergi (zmarła zresztą niedługo po powrocie). Tam docierały już prądy renesansowe, nie cieszył się takim uznaniem, sławą jak w Krakowie. Tu środowisko artystyczne było o wiele lepiej zorganizowane i rozwinięte. Działało tu wielu artystów, toteż od początku Stwosz musiał się zmagać z konkurencja. Oprócz warsztatu odlewniczego Vischerów, z którego sam korzystał, istniały tu pracownie wybitnych rzeźbiarzy i malarzy, między innymi Adama Kraffta, czy znakomitego Albrechta Dürera. Z jednej strony nowa sytuacja wymaga od Stwosza większego wysiłku i rozpoczyna nowy etap twórczy, z drugiej niekorzystnie wpływa na jego sytuacje materialna.
Popadł w kłopoty finansowe i podrobił weksel za swojego przyjaciela, za co został napiętnowany wskutek nadzwyczajnego złagodzenia kary. Mogli go zabić lub oślepić. Lecz i tak, dla sławnego artysty o względy którego w Polsce zabiegali królowie – kara musiała być przeraźliwie dotkliwa. Żył z piętnem wypalonym na policzkach 30 lat (stracił wzrok).

W tym okresie wykonał:
-Epitafium Pawła Volckamera w kościele św. Sebalda w Norymberdze, 1499- (kamienna modlitwa w ogrójcu rozbita na trzy sceny: ostania wieczerza, modlitwa oraz    pojmanie. Zwraca uwagę realizm przedmiotowy: krzesła,miecz, zbroja, latarnia… I twarze, takie plastyczne, jak archetypowe typy ludzkie: Bóg, łotr… No i te szaty. Mimo że postaci są stłoczone, tak dużo się dzieje, może za dużo, nie sposób nie zauważyć, jak bardzo jest to szczególne, wybitne)

-Epitafium Filipa Kallimacha w kościele Św. Trójcy, przed 1500 -(relief jest wykonany z brązu. Składa się z głównej sceny, tekstu epitafijnego oraz ozdobnej bordiury. W scenie głównej znajduje się uczony, siedzi w pracowni- licznie zgromadzone przedmioty w pracowni, luźno ze sobą zintegrowane formy architektoniczne, wreszcie żywe poruszenie uczonego i dynamiczne zwiewne szaty to cechy charakterystyczne dla twórczości Stwosza)

-Krucyfiks ze Szpitala Św. Ducha w Norymberdze, ok. 1510 (obecnie w Germanisches Nationalmuseum w Norymberdze) -(Jest to ponadnaturalnej wielkości rzeźba wykonana z drewna lipowego; ciało Zbawiciela jest wyprężone, na twarzy widać ból, zmęczenie męką, ale także pogodzenie się z faktem rychłej śmierci, na stopach można dostrzec nawet napiętą skórę na piętach)

-Krucyfiks Wickla z kościoła NMP w Norymberdze, 1520 (obecnie w kościele św. Sebalda)- (rzeźba- charakterystyczny dla Stwosza typ Chrystusa wyprężonego został tutaj jeszcze bardziej rozwinięty – Stwosz bardziej zaakcentował zwis ciała Zbawiciela, dodając mu mniejszy ładunek doloryzmu i dramatyzmu. Znów szaty, które wspomagają układ ciała postaci, podkreślają ustawienie i gesty. Oraz dłonie, które nadają znaczenia całości przedstawienia. Maryja bezradnie rozkłada ręce gestem pełnym dramaturgii. Dłonie Jezusa są zatrzymane w przedśmiertnym przykurczu. Gdy patrzy się od dołu na krucyfiks można odnieść wrażenie, ze to właśnie na Ciebie spogląda umęczony Jezus)

-Zwiastowanie NMP, kościół św. Wawrzyńca w Norymberdze, 1517/18  -(kompozycja rzeźbiarska-to dzieło jest z natury swej płaskie, lecz artysta dodał mu przestrzenności. Szaty Anioła i Maryi unoszą się wypełniając kompozycję tak, że sztuczny kształt okręgu wydaje się słuszny; główna scena- wielkie ponadnaturalnej wielkości rzeźby Archanioła Gabriela i Marii)

-Ołtarz Bożego Narodzenia wykonany dla kościoła karmelitów w Norymberdze, obecnie w katedrze w Bambergu, 1523 -(Jest to tryptyk, część środkowa przedstawia scenę nazywaną mianem Adoracji Dzieciątka, ukazanej Świętej Rodzinie towarzyszą liczne anioły; Sceny na skrzydłach bocznych- ucieczka do Egiptu, Narodziny Marii, pokłon Trzech Króli, ofiarowanie Dzieciątka w świątyni; dostrzegamy tu zderzenie elementów gotyckich oraz wczesnorenesansowych)

Rzeźby Stwosza odznaczają się dynamizmem i silną ekspresją; figury ludzkie przedstawiał w sposób realistyczny; tworzone przez niego postacie podlegają silnym przeżyciom wewnętrznym, ujęte są w gwałtownym ruchu, wśród dekoracyjnie skłębionych szat, ostro załamujących się lub opadających w obfitych draperiach.

Ostatnio edytowany przez ad177 (2011-01-07 20:24:39)

"Dawid" Michała Anioła (włoski renesans)

Dawid jest rzezbą przedstawiającą biblijnego Dawida bezpośrednio przed podjęciem decyzji o zmierzeniu się Goliatem.
Przyglądając się tej marmurowej rzezbie dostrzec można dynamizm, który wynika z KONTRAPOSTU - czyli sposobu ustawienia postaci, tak że ciężar ciała opiera się na lewej nodze, podczas gdy druga jest odciążona.
W rzezbie zachowane są doskonałe proporcje ciała ludzkiego i wszystkie jego elementy.
Posąg został skończony na pocz. 1504r. i stanął obok wejścia do Pałacu Starego na placu Piazza della Signoria, symbolizując wolność zdobytą przez mieszkańców Florencji i gotowość do jej obrony. Stał tam przez 369 lat. Potem przeniesiono go do muzeum a zarazem ASP we Florencji, w celu ochrony przed niszczącym działaniem środowiska i zastąpiono kopią, która stoi tam do dziś.

Dlaczego rzezba ta jest ważna:
ponieważ Dawid jest jednym z pierwszych rzezbionych dzieł Michała Anioła, dzięki któremu otworzyły się drzwi do kariery mlodemu artyście.  (tak najogólniej)